Dotychczasowe badania w dużym stopniu opierały się na wykorzystywaniu modeli kształtowania się planet oraz naturalnych satelitów, jakie znamy z Układu Słonecznego. Odnalezienie takich ciał niebieskich jak chociażby J1407b nie tylko znacząco poszerza wiedzę dotyczącą kosmosu w stosunkowo bliskim otoczeniu (do 1000 lat świetlnych od Ziemi), ale również wymaga przedefiniowania oraz korekty znanych nam hipotez związanych z tworzeniem się gazowych olbrzymów czy też podobnych do naszej planety form skalistych.
Jakie informacje znajdziemy w publikacji?
Co wiemy o planecie J1407b oraz gwieździe macierzystej?
Obiekt J1407 b to ogromnych rozmiarów planeta pozasłoneczna (prawdopodobnie gazowy olbrzym) znajdująca się niecałe 434 lata świetlne od Ziemi. Została ona odkryta przez Erica Mamajka z University of Rochester w 2012 roku, a największą uwagę naukowców z pewnością przykuwają gigantyczne pierścienie okalające egzoplanetę. Według szacunków 1SWASP J1407 b jest nawet do 40 razy cięższy od Jowisza, przy czym wiek tej planety to jedynie około 16 mln lat.
Planeta orbituje wokół swojej gwiazdy macierzystej V1400 Centauri (z okresem obrotowym wynoszącym 3.2 dni), wykazującej duże podobieństwo ze Słońcem – jest od niego lżejsza o około 10%, przy bardzo zbliżonym promieniu. Temperatura powierzchni V1400 Centauri oscyluje wokół 4500 K. Okres orbitalny J1407 b oszacowano na 3725 +/- 900 dni. W maksymalnej odległości ta egzoplaneta znajduje się 5.6 AU od swojej gwizdy, natomiast przybliża się do niej na 2.2 AU.
Powinno również zainteresować …
Potężny system pierścieni wokół J1407b
Astronom Eric Mamajek z University of Rochester i jego współautor z Leiden Observatory w Holandii odkryli, że system pierścieni obiektu J1407 ma ogromne rozmiary i jest znacznie większy oraz cięższy niż ten w przypadku Saturna – według obliczeń system jest 200-krotnie większy od systemu pierścieni Saturna (to pierwszy tego typu twór znaleziony poza Układem Słonecznym).
Nowa analiza danych wykazała, że odkryty w 2012 roku system składa się z ponad 30 pierścieni, z których każdy ma dziesiątki milionów kilometrów średnicy. Ponadto znaleźli oni luki w pierścieniach (charakterystyczne przerwy w postaci dziur), które wskazują, że mogły z materiału skalnego znajdującego się w pierścieniach powstać naturalne satelity. Obserwacja bezpośrednia samego systemu pierścieni jest niestety mocno utrudniona ze względu na ich odległość od gwiazdy.
Odkrycia dokonano analizując dane uzyskane przez naukowców z projektu SuperWASP, którego zadaniem jest wykrywanie gazowych olbrzymów spoza Układu Słonecznego i poruszających się przed swoją gwiazdą macierzystą. Przy wykorzystaniu optyki adaptacyjnej oraz spektroskopii dopplerowskiej (badania były wykonywane przez Kenworthy’ego) potwierdziły, że w tym układzie znajduje się prawdopodobnie gigantycznych rozmiarów planeta z bardzo rozbudowanym systemem pierścieni, odpowiedzialnymi za powtarzające się przyćmienia potencjalnej egzoplanety J1407b. Według szacunków średnica systemu pierścieni dochodzi prawie do 120 mln km.
Gęsty pył oraz fragmenty skalne znajdujące się w pierścieniach znacząco utrudniają obserwację samej planety – analiza wykazała, że blokują one nawet do 95% światła emitowanego przez gwiazdę. Podkreślono również, że w systemie znajduje się tyle materiału skalnego i pyłu mogących z powodzeniem utworzyć w przyszłości naturalne satelity.
Dotychczas potwierdzono już czystą lukę (wyrwa w pierścieniu), która sugeruje powstanie dużego księżyca o masie pomiędzy masą Ziemi oraz Marsa. Ten naturalny satelita planety J1407b miałby ją okrążać w ciągu około 2 lat.
Naukowcy na podstawie zebranych danych wnioskują, że pierścienie staną się cieńsze w ciągu najbliższych kilku milionów lat i ostatecznie znikną, gdy księżyce uformują się z materiałów skalnych oraz pyłu. Obiekt J1407b ma okrążać swoją gwiazdę macierzystą w ciągu około 10 lat.
(1) exoplanets.nasa.gov / „J1407b: Super-Saturn”
(2) exoplanet.eu / „Planet 1SWASP J1407 b”
(3) rochester.edu / „Gigantic ring system around J1407b much larger, heavier than Saturn’s”
Astronomiczne zapytania:
- https://odkrywcyplanet pl/egzoplaneta-j1407b-z-poteznym-systemem-pierscieni/