Podstawowe jednostki wykorzystywane do oszacowania kosmicznych odległości między obiektami

Ze względu na ogromne odległości pomiędzy obiektami znajdującymi się w przestrzeni kosmicznej naturalną koleją rzeczy było wprowadzenie do obiegu nowych jednostek, pozwalających unikać oszacowań wyrażanych z km.

Efekt tych ustaleń oraz obliczeń to obecna powszechność takich jednostek jak parsek, rok świetlny czy też jednostka astronomiczna (najczęściej wykorzystywana do wyrażania odległości między obiektami znajdującymi się w Układzie Słonecznym).

Czym się zatem różnią i jaki jest ich przelicznik?

Jednostka astronomiczna (au)

Jest to powszechnie stosowana jednostka dla oszacowania odległości pomiędzy obiektami znajdującymi się w Układzie Słonecznym. 1 au to długość półosi wielkiej orbity Ziemi, czyli de facto będąca przybliżeniem średniej odległości naszej planety od Słońca.

1 jednostka astronomiczna (au) – to w przybliżeniu 0,0000158 roku świetlnego (ly), 0,000004848 parseka (pc) oraz 149597870,7 km.

Przykładowe odległości wyrażane w jednostkach astronomicznych:

• Księżyc znajduje się w średniej odległości od Ziemi, wynoszącej 0,0026 jednostki astronomicznej;
• Pluton, obecnie planeta karłowata – do 2006 roku 9. planeta Układu Słonecznego, znajduje się w przybliżonej odległości 39,5 jednostki astronomicznej od naszej planety;
• promień Betelgezy, czyli czerwonego nadolbrzyma położonego w gwiazdozbiorze Oriona, szacuje się na 5 jednostek astronomicznych;
• planeta Jowisz jest oddalona od Ziemi o około 5,203 jednostki astronomicznej.

Rok świetlny (ly)

Jednostka wyrażająca odległość, jaką światło przebywa w próżni w czasie roku juliańskiego, wynoszącego w przybliżeniu 365 dni i 6 godzin. Jest ona wykorzystywana przede wszystkim do oszacowania obiektów najbardziej oddalonych od Ziemi w przestrzeni kosmicznej.

1 rok świetlny (ly) – to w przeliczeniu 0,3066 parseka (pc) oraz 63241 jednostek astronomicznych (au), a także 9,4607×10¹² km.

Przykładowe odległości wyrażane w latach świetlnych:

• światło drogę równą odległości Ziemi do jej naturalnego satelity przebywa w czasie nieco ponad 1 sekundy;
• odległość od Słońca do naszej planety światło przebywa w czasie około 500 sekund;
• promień Drogi Mlecznej szacuje się na około 60000 lat świetlnych;
• najdalej znalezione dotychczas obiekty we Wszechświecie są oddalone od naszej planety o ponad 13 mld lat świetlnych.

Parsek (pc)

Dokładniejszy opis tej jednostki znaleźć można w poniższym artykule:

Czym jest parsek? Definicja oraz przelicznik

W nomenkulaturze jednostka ta określana jest jako pc (wcześniej ps).

1 parsek (pc) – to w przybliżeniu 3,2616 roku świetlnego (ly), 206265 jednostek astronomicznych (au) oraz 3,086×10¹³ km.

Do określenia najbardziej oddalonych obiektów używa się oznaczeń takich jak megaparsek (Mpc = 10⁶ pc) oraz gigaparsek (Gpc = 10⁹ pc).

Przykładowe odległości wyrażane w parsekach:

• promień naszej Galaktyki szacuje się na około 18-19 tysięcy parseków;
• Słońce jest oddalone od najbliżej położonej od naszego układu gwiazdy, czyli Proxima Centauri, o 1,29 parseka;
• najbliższa Galaktyka Andromedy jest oddalona od Drogi Mlecznej o około 770 000 parseków.

Astronomiczne zapytania:

• https://odkrywcyplanet pl/podstawowe-jednostki-wykorzystywane-do-oszacowania-kosmicznych-odleglosci-miedzy-obiektami/