Biały karzeł to jeden z typów gwiazd, który powstaje w późnych etapach ewolucji gwiazdy o masie mniejszej niż około 8 mas Słońca. Jest nim obiekt o bardzo wysokiej gęstości, który pozostał po wyczerpaniu paliwa jądrowego w jądrze gwiazdy.
Jakie informacje znajdziemy w publikacji?
Co to jest biały karzeł?
Obiekt zaliczany do białych karłów to niewielka, gorąca gwiazda o masie często zbliżonej do masy Słońca, ale o znacznie mniejszych rozmiarach. Jego średnica wynosi zazwyczaj mniej niż 10 000 km (porównywalna z rozmiarami Ziemi). Białe karły nie prowadzą już reakcji jądrowych w swoich jądrach; zamiast tego, ich blask pochodzi z energii cieplnej zgromadzonej w ich wnętrzu. Z czasem gwiazdy te stopniowo stają się coraz zimniejsze i mniej jasne.
Powstawanie i cechy białych karłów
Biały karzeł powstaje, gdy gwiazda podobna do Słońca wyczerpie swoje paliwo jądrowe. W wyniku tego procesu obiekt przechodzi przez fazę czerwonego olbrzyma, a następnie zrzuca swoje zewnętrzne warstwy, tworząc mgławicę planetarną. Pozostałe wnętrze, które jest bardzo gorące i gęste, kurczy się do postaci białego karła.
Gwiazdy tego typu posiadają kilka charakterystycznych właściwości:
- Gęstość – jest ogromna, ponieważ masa gwiazdy jest skoncentrowana w małej objętości. W jednej łyżeczce materii białego karła można by zmieścić miliony ton.
- Temperatura – nowo powstałe białe karły są bardzo gorące, osiągając temperatury do 100 000 K, która z czasem maleje.
- Skład chemiczny – białe karły często składają się głównie z węgla i tlenu, ale w niektórych przypadkach mogą zawierać także inne pierwiastki, takie jak wodór i hel, w zależności od historii ewolucji gwiazdy.
Polecamy również …
Przykłady i znaczenie białych karłów
- Sirius B – jest towarzyszem gwiazdy Sirius A, jeden z najjaśniejszych białych karłów widocznych na nocnym niebie.
- Procyon B – towarzyszy gwieździe Procyon A w układzie Procyon. Został odkryty jako biały karzeł w 1896 roku.
- Van Maanen 2 – jest jednym z najbliższych znanych białych karłów. Znajduje się w odległości około 14 lat świetlnych od Ziemi.
Białe karły odgrywają znaczącą rolę astronomii, ponieważ mogą dostarczyć informacji na temat ewolucji gwiazd oraz procesów zachodzących w końcowych fazach ich życia. Analiza białych karłów pozwala również na badanie właściwości materii w ekstremalnych warunkach gęstości i temperatury.
(1) NASA / „White Dwarf Stars”
(2) European Space Agency (ESA) / „White Dwarfs”
(3) Astrophysics and Space Science / „Introduction to White Dwarfs”
(4) The Astrophysical Journal / „Characteristics and Evolution of White Dwarfs”
