Co wiemy o Europie? Poznajemy księżyce Jowisza

Potężna pokrywa lodowa, mająca od 8 do nawet 160 km grubości, przykuwa uwagę naukowców i pozwala wysnuwać hipotezy o istnieniu pod powierzchnią potężnego zbiornika wodnego. Mowa tutaj o Europie, będącej jednym z największych księżyców Jowisza.

Naturalne satelity krążące wokół Jowisza są zwrócone zawsze tą samą stroną do planety.

Księżyc Europa naturalny satelita Jowisza, z widoczną charakterystyczną grubą powłoką lodową. Fotografia: www.jpl.nasa.gov.

Jakie informacje znajdziemy w publikacji?

Ukształtowanie powierzchni Europy

Europa jako jeden z czterech największych księżyców Jowisza została odkryta w 1610 roku przez włoskiego astronoma Galileusza. Dzisiejsze informacje o tym naturalnym satelicie zawdzięczamy misji sondy Galileo (została tak nazwana właśnie na cześć odkrywcy Europy), która gromadziła dane o tamtejszych obiektach w latach 1995-2003.

Charakterystyczną cechą Europy jest jej gładka powierzchnia, w efekcie czego nie występują na tym księżycu zbyt głębokie doliny czy też bardzo wysokie wzniesienia w postaci pasm górskich. Szacuje się, że maksymalne zagłębienia czy też wzniesienia nie mają więcej niż kilkaset metrów. Taki stan sugeruje stosunkowo młody wiek tego księżyca i jego aktywne formowanie.

Śladowe ilości atmosfery sprawiają, że ze względu na bardzo dużą odległość od Słońca na tym księżycu panują przenikliwe mrozy – w rejonach równika temperatura spada do poniżej -160°C, natomiast bieguny są miejscem jeszcze zimniejszym z temperaturami nawet do -220°C.

Pozyskane dane sugerują, że kilka km pod powierzchnią temperatura może oscylować od -30°C do nawet 0°C.

Średnica Europy wynosi nieco ponad 3100 km i stanowi około 1/4 średnicy Ziemi, natomiast masa tego księżyca jest 125-krotnie mniejsza od naszej planety.

Powłoka lodowa odkryta na Europie ma zróżnicowaną grubość – od 8 do nawet 160 km. Według sugestii naukowców jej zachowanie sugeruje, że pod jej powierzchnią może znajdować się ogromny zbiornik wodny.

Jądro Europy

Budowa Europy to przede wszystkim skały, natomiast w jądrze księżyca występują duże pokłady żelaza oraz niklu. W wyniku oddziaływania sił grawitacyjnych innych księżyców Jowisza jak i samej planety występuje tutaj zjawisko ogrzewania pływowego, przez co jądro Europy jest gorące i płynne. Dokładnie taki sam proces można zaobserwować na naszej planecie, gdzie w jego wyniku powstają fale na zbiornikach wodnych.

Jądro tego księżyca otoczone jest przez powłokę, w skład której wchodzą głównie krzemiany. W tej kwestii wykazuje ono podobieństwo z Ziemią.

Popularne zestawienia sprzętu do obserwacji

Europa a potencjalne życie

Gładka powierzchnia tego księżyca skutkuje brakiem kraterów uderzeniowych. Jednocześnie dane z obserwacji Europy wykazały obecność licznych pęknięć oraz szczelin, zatem wobec braku dowodów na kolizje tego satelity z innymi obiektami w kosmosie naukowcy zaczęli wysnuwać teorie i założenia o potencjalnej możliwości istnienia pod powierzchnią księżyca zbiornika wodnego, który byłby odpowiedzialny za powstałe zmiany oraz spękania na pokrywie lodowej.

Jeżeli te doniesienia zostaną potwierdzone, to istnieje duże prawdopodobieństwo istnienia w tamtych wodach organizmów żywych. Obserwacje naszej planety dowiodły, że niektóre zwierzęta potrafią przystosować się nawet do warunków, gdzie występuje bardzo ograniczony dopływ światła słonecznego. Przykładem mogą być chociażby organizmy żyjące w ciemnych głębinach oceanów.

Ogrzewanie tamtejszym zbiornikom wodnym, występującym w postaci ciekłej lub stałej lodowej, zapewniać mają skaliste struktury Europy.

Dalsze badania nad Europą

Agencja NASA planuje do 2025 roku wysłanie misji Europa Clipper, której celem będzie zebranie jak największej ilości danych o tym księżycu. Informacje będą zdobywane poprzez przeloty, a nie w trakcie orbitowania sondy, gdyż silne promieniowanie cieplne emitowane przez Jowisz niesie ze sobą poważne ryzyko jej uszkodzenia.