W astronomii termin radiant odnosi się do punktu na sferze niebieskiej, z którego pozornie pochodzą meteory podczas roju. Radiant jest zatem lokalizacją i wycinkiem obszaru, gdzie widziane na niebie trajektorie meteorów krzyżują się lub wydają się promieniować na zewnątrz.
Przykładem może być tutaj radiant Perseidów znajdujących się w gwiazdozbiorze Perseusza. Podczas szczytu aktywności tego roju, obserwatorzy mogą z Ziemi podziwiać spadające gwiazdy Perseidy „wychodzące” z tego obszaru na sferze niebieskiej i rozprzestrzeniające się na różne kierunki.
Radiant jest używany w astronomii, aby pomóc w określeniu źródła pochodzenia meteorów podczas obserwacji ich deszczu i jest przydatny w celu sprecyzowania kierunku tego zjawiska.
Jakie informacje znajdziemy w publikacji?
Znane radianty meteorów
Warto wyróżnić w szczególności 5 rojów meteorów, które podziwiają pasjonaci astronomii na całym świecie.
Rój Perseidów
- Radiant: gwiazdozbiór Perseusza
- Aktywność: Perseidy są jednym z najbardziej znanych rojów meteorów i osiągają swój szczyt w połowie sierpnia każdego roku, choć mogą być widoczne zarówno przed, jak i po szczytowym dniu.
- Obserwacje: Perseidy są jednym z najłatwiejszych do obserwacji rojów meteorów ze względu na ich aktywność w letnich miesiącach, ciepłe noce i obfitość spadających gwiazd podczas szczytu aktywności. Mogą być obserwowane gołym okiem. Najlepszym czasem do obserwacji Perseidów jest noc, gdy niebo jest ciemne i nie ma jasnych świateł. Warto wybrać się z dala od miejskich świateł, aby poprawić widoczność. Warto pamiętać, że obserwacje meteorów wymagają cierpliwości, ponieważ roje pojawiają się na niebie nieregularnie.
- Pochodzenie: Perseidy są związane z kometą Swift-Tuttle, która pozostawia po sobie chmurę drobin pyłu i detrytusu. Gdy Ziemia przechodzi przez tę chmurę w sierpniu, pył spala się w atmosferze, tworząc efektowny deszcz.
- Jasność: Perseidy są znane ze swojej jasności i bywają obserwowane jako pełne blasku i długo świecące meteory.
Rój Leonidów
- Radiant: gwiazdozbiór Lwa
- Aktywność: Leonidy osiągają swoją aktywność w listopadzie i bywają znane ze spektakularnych „burz” meteorów, odznaczających się bardzo dużą intensywnością.
- Pochodzenie: Rój Leonidów jest związany z kometą Tempel-Tuttle.
- Obserwacje: Rój Leonidów był obserwowany od wielu wieków i już w przeszłości bywał znany ze spektakularnych „burz” meteorów. Jedna z najbardziej imponujących burz miała miejsce w 1833 roku. Obserwacje są często najlepsze, gdy radiant jest wysoko na niebie (oczywiście nocą).
- Jasność: Leonidy są znane ze swojej wysokiej jasności.
- Cykliczność: co około 33 lat dochodzi do intensywnych burz Leonidów. Jednak nie zawsze można przewidzieć, kiedy te najbardziej spektakularne deszcze spadających gwiazd wystąpią.
Rój Geminidów
- Radiant: gwiazdozbiór Bliźniąt
- Aktywność: Geminidy osiągają swoją aktywność w grudniu i są uważane za jeden z najbardziej niezawodnych do obserwacji rojów meteorów. Szczyt aktywności przypada zazwyczaj w okolicach 13-14 grudnia. To jedne z nielicznych rojów meteorów, które można obserwować przez kilka dni przed i po szczytowym dniu. To sprawia, że są one dostępne dla obserwatorów przez dłuższy okres.
- Pochodzenie: rój Geminidów jest jednym z nielicznych znanych rojów meteorów, które nie są związane z kometą, ale z rozpadającą się asteroidą 3200 Phaethon.
- Jasność: można je bez problemu dostrzec gołym okiem na nocnym niebie.
- Obserwacje: możliwość obserwacji Geminidów jest często ułatwiona przez fakt, że szczyt aktywności przypada na grudniowy czas, kiedy noce są długie i ciemne.
Rój Lirydów
- Radiant: gwiazdozbiór Lutni
- Aktywność: rój Lirydów osiąga swoją największą aktywność w kwietniu każdego roku. Szczyt aktywności przypada zazwyczaj w okolicach 21-22 kwietnia. Lirydy są uważane za rój meteorów o zmiennej aktywności, co oznacza, że nie zawsze występują co roku spektakularne deszcze.
- Pochodzenie: Lirydy są związane z kometą C/1861 G1 Thatcher, która pozostawia po sobie chmurę drobin pyłu.
- Obserwacje: Lirydy są jednym z najstarszych znanych rojów meteorów i są obserwowane przez ludzi od ponad 2 700 lat.
- Jasność: wysoka jasność deszczu meteorów powoduje, że można je obserwować gołym okiem.
Rój Orionidów
- Radiant: gwiazdozbiór Oriona
- Aktywność: Orionidy osiągają swoją aktywność w październiku. Szczyt aktywności przypada zazwyczaj w okolicach 20-21 października.
- Pochodzenie: rój Orionidów jest związany z kometą Halleya, która pozostawia po sobie chmurę drobin pyłu.
- Jasność: Orionidy można obserwować bez przyrządów optycznych, takich jak lornetka, czy teleskop.
- Obserwacje: możliwości obserwacji Orionidów są ułatwione przez fakt, że szczyt aktywności przypada na październikowy czas, kiedy noce są długie.
- Cykliczność: Orionidy pochodzą od komety Halleya, która ma okres orbitalny wynoszący około 76 lat. Rój ten pojawia się w okresie, gdy Ziemia krzyżuje orbitę pyłu i drobinek materiałów skalnych.
To tylko kilka przykładów znanych rojów meteorów i ich radiantów. Każdy dotychczas poznany ma swój określony czas aktywności i charakterystyczny radiant.
Może również zainteresować …
Źródła publikacji:
(1) earthsky.org / „Radiant point of meteor showers: All you need to know”
(2) science.nasa.gov / „Perseids”, „Orionids”, „Geminids”, „Lyrids”, „Leonids”
(1) earthsky.org / „Radiant point of meteor showers: All you need to know”
(2) science.nasa.gov / „Perseids”, „Orionids”, „Geminids”, „Lyrids”, „Leonids”
