Należący do NASA teleskop kosmiczny Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) odkrył w 2023 roku dzięki metodzie tranzytu niezwykłą planetę HD 63433 d mniej więcej wielkości Ziemi, ale mającą zaledwie jedną dziesiątą wieku naszej planety, gdzie połowę jej powierzchni prawdopodobnie pokrywa gorąca lawa.
Dotychczas satelita TESS znalazł za pomocą drobnych spadków jasności gwiazd spowodowanych przez krążące wokół nich planety ponad 4000 potwierdzonych obcych światów.
Jakie informacje znajdziemy w publikacji?
Co wiemy o egzoplanecie HD 63433 d?
To trzecia dotychczas odkryta planeta w układzie HD 63433 – dwie pozostałe egzoplanety HD 63433 b oraz HD 63433 c zostały zaobserwowane w 2020 roku. Według badań jej okres obiegowy wynosi zaledwie 4.2 dnia ziemskiego, co świadczy o bardzo bliskiej odległości (około 8-krotnie mniejszej, jaka dzieli Merkurego i Słońce), jaka dzieli ją od gwiazdy macierzystej (gwiazda ma masę praktycznie równą masie Słońca, jest od niej natomiast o 9% mniejsza). Cały układ znajduje się zaledwie 73 lata świetlne od Ziemi.
Planeta HD 63433 d jest stale zwrócona jedną stroną w kierunku swojej gwiazdy (stąd przy tak niewielkiej odległości występuje w tej części płynna lawa), w efekcie czego temperatura powierzchniowa tej części wynosi 1260°C. Chłodniejsza strona skierowana jest stale w kierunku przestrzeni kosmicznej.
Dotychczas NASA napotkała już w swoich odkryciach planety pozaziemskie, które wykazywały obecność podobnych oceanów płynnej lawy. Należą do nich chociażby CoRoT-7 b (ok. 490 lat świetlnych od Układu Słonecznego) i Kepler-10 b (ok. 560 lat świetlnych od Ziemi).
Obiekt pozasłoneczny HD 63433 d to bardzo młody twór, którego wiek szacuje się na zaledwie niecałe 400 mln lat (jest ponad 10-krotnie młodsza od naszej planety). Pod względem rozmiarów jest ona około 10% większa od Ziemi, natomiast to na chwilę obecną najmniejsza planeta pozasłoneczna, której wiek szacuje się na mniej niż 0.5 mld lat. I właśnie z tego względu jest to niezwykle ciekawy obiekt, który stanie się celem kolejnych analiz i misji badawczych. Zainteresowanie budzie zarówno bardzo gorąca strona z oceanem lawy, jak i ta chłodniejsza – zwrócona w przestrzeń kosmiczną.
Polecamy również …
HD 63433 b i HD 63433 c – pozostałe planety układu
Zostały one odkryte przez teleskop TESS trzy lata wcześniej (w 2020 roku).
- HD 63433 b – obiekt 5-krotnie cięższy i ponad 2-krotnie większy od Ziemi, z wielkością zbliżoną do Neptuna. Okres obiegowy egzoplanety wynosi 7.1 dnia ziemskiego, przy czym okrąża swoją gwiazdę macierzystą w odległości zaledwie 7% AU.
- HD 63433 c – większy od Jowisza o ponad 20%, z masą wynoszącą 7-krotność masy ziemi. Znajdując się w średniej odległości od swojej gwiazdy wynoszącej 114% AU okrąża ją w czasie 20.5 dnia ziemskiego.
(1) www.space.com / „Newfound Earth-size exoplanet has a scorching-hot lava side”
(2) exoplanetarchive.ipac.caltech.edu / „HD 63433 Overview”
