Przeprowadzono symulację tego, co zobaczą ludzie na Ziemi, gdy gwiazda Betelgeza wybuchnie jako supernowa w ciągu najbliższych 100 000 lat.
Jakie informacje znajdziemy w publikacji?
Gdzie można dostrzec Betelgezę?
W pogodny zimowy wieczór, trudno nie zauważyć konstelacji Oriona, z tarczą w jednym ramieniu i drugim ramieniem wyciągniętym wysoko do nieba. Jasna czerwona kropka o nazwie Betelgeza oznacza ramię Oriona, natomiast dziwne przyciemnienie tej gwiazdy urzekło obserwatorów nieba od tysięcy lat.
Dziś astronomowie wiedzą, że Betelgeza ma różną jasność, ponieważ jest umierającym czerwonym nadolbrzymem o średnicy około 700 razy większej niż nasze Słońce. Pewnego dnia gwiazda eksploduje jako spektakularna supernowa, zanim zniknie z naszego nocnego nieba na zawsze.
Ta ostateczna eksplozja wyjaśnia, dlaczego astronomowie byli podekscytowani, gdy Betelgeza zaczęła dramatycznie tracić jasność w 2019 roku – spadek 2,5-krotny jasności.
Astronomowie wykorzystali program o nazwie MESA + STELLA do symulacji tego, co możemy zobaczyć, gdy gwiazda Betelgeza wybuchnie. Obejmowały one również obserwacje zebrane podczas wybuchu Supernowej 1987A, która eksplodowała w Wielkim Obłoku Magellana.
Astronomowie twierdzą, że nadal nie ma pewności co do tego, w jaki sposób supernowa miałaby wyglądać, ale byli w stanie zwiększyć swoją dokładność dzięki obserwacjom wykonanym podczas Supernowej 1987A, najbliższej znanej gwiazdy eksplodującej od wieków.
Czy jesteśmy zagrożeni
Wybuch Betelgezy w żadnym stopniu nie powinien zagrozić życiu na Ziemi. Według szacunków supernowa musiałaby eksplodować bardzo blisko Ziemi, aby promieniowanie zaszkodziło życiu – być może w odległości zaledwie kilkudziesięciu lat świetlnych. Betelgeza jest daleko poza tym zasięgiem – znajduje się ona w odległości około 724 lat świetlnych, a więc daleko poza strefą zagrożenia.
Rozbłysk supernowej będzie jednak zauważalny z powierzchni naszej planety nawet przez kilka miesięcy, bez trudu dostrzeglibyśmy go gołym okiem. Szacuje się, że jasność wybuchu jeszcze po kilku miesiącach od zdarzenia będzie oscylowała wokół wartości, jaką daje nam półksiężyc – około 9 razy słabiej w porównaniu do jasności naszego naturalnego satelity w pełni. Efekt dodatkowo zostałby spotęgowany przez skupienie rozbłysku w jednym punkcie.
Instrument SPHERE znajdujący się na Very Large Telescope ESO porównując jasność Betelgezy w grudniu 2019 i w styczniu 2019 wykazał znaczące wyblaknięcie gwiazdy, co w konsekwencji zmieniło w sposób znaczący jej pozorny kształt.
Dodatkowy rozbłysk na niebie może jednak spowodować trudności nawigacyjne, zarówno u ludzi, jak i u zwierząt, które korzystają ze światła Księżyca celem przemieszczania się i ustalania położenia.
