Co możemy zaobserwować za pomocą teleskopu astronomicznego?

Teleskop stanowi jeden ze sprzętów ułatwiających obserwację obiektów astronomicznych. Gdy wodzenie wzrokiem po niebie już nam nie wystarczy, wówczas warto rozejrzeć się za lornetką lub teleskopem – na sam początek nie musimy przeznaczać dużej kwoty na zakup sprzętu, naprawdę na potrzeby amatora kilkaset zł powinno w zupełności wystarczyć.

Jakie informacje znajdziemy w publikacji?

Pierwsze obserwacje teleskopem – rozczarowanie?

Musimy sobie uzmysłowić, że wszelkiego rodzaju fotografie obiektów astronomicznych takich jak mgławice, galaktyki, układy podwójne gwiazd itp. publikowane w internecie i wykonane przez teleskopy Hubble’a czy też Spitzera zostały wykonanie w przestrzeni kosmicznej oraz dodatkowo poddane obróbce (oznaczane są również kolorystycznie poszczególne gazy i pierwiastki, stąd zdjęcia są niesamowicie barwne i pobudzają wyobraźnie). Dlaczego o tym mówimy? Ponieważ standardowe teleskopy astronomiczne ze względu na znacznie mniejsze możliwości oraz atmosferę ziemską (zniekształca i czyni obraz nieba bardziej niewyraźnym) nie dostarczą nam takich doznań, stąd wiele osób po pierwszych obserwacjach kosmosu jest mocno rozczarowana.

Popularne zestawienia sprzętu do obserwacji

Obserwacja nieba – od czego zacząć?

Na początek w zupełności wystarczy nam naturalny satelita Ziemi – Księżyc. To bardzo wdzięczy obiekt do analizy ze względu na niewielką odległości od naszej planety oraz urozmaiconą powierzchnię z licznymi kraterami pouderzeniowymi, łańcuchami górskimi, wąwozami itp. Szczególnie polecane są obserwacje Księżyca w trakcie jego zaćmienia, gdy możemy podziwiać tarczę Słońca przykrywającą lub odkrywającą go stopniowo.

Do obserwacji Księżyca nie potrzeba wiele – wystarczy nam na początek nawet standardowa lornetka, którą możemy umieścić na oparciu lub statywie, chcąc zminimalizować efekt drgania naszych rąk, gdy trzymamy sprzęt w dłoniach.

Obiekty przestrzeni kosmicznej, czyli co zaobserwujemy teleskopem?

planety Układu Słonecznego – każda z planet skalistych (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars) oraz gazowych (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) posiada swoje walory. Oczywiście najbardziej wyraźne są obiekty znajdujące się najbliżej Ziemi. Przy odrobinie szczęścia możemy zaobserwować planetę karłowatą Pluton;
Słońce – naszą gwiazdę obserwujmy wykorzystując do tego nakładany na tubus filtr słoneczny. Polecamy szczególnie obserwację plam słonecznych;
planetoidy – największe z nich osiągają średnicę przekraczającą 1000 km, obecnie największą nam znaną jest Ceres. Obiekty te ze względu na niewielkie rozmiary są trudne do obserwacji;
gwiazdy w układach podwójnych oraz wielokrotnych – niezwykle ciekawe obiekty, złączone ze sobą przez silne oddziaływanie grawitacyjne. Na naszym niebie takim przedstawicielem jest najjaśniejsza widoczna gwiazda, czyli Syriusz;
cefeidy – są to gwiazdy typu δ Cephei, charakteryzujące się zmienną jasnością;
mgławice – rozciągające się na wiele setek/tysięcy lat świetlnych obłoki gazu oraz materii;
gromady kuliste i otwarte gwiazd – obserwacja takich konstelacji wymaga wprawy, należy sprawnie operować powiększeniem przy teleskopie;
całe galaktyki – najbliższy sąsiad Drogi Mlecznej oddalony jest o ponad 2 mln lat świetlnych, a mowa o Galaktyce Andromedy. Im lepszy teleskop, tym oczywiście dokładniej będziemy mogli analizować strukturę takich obiektów. Wdzięcznym obiektem do podziwiania jest także nasza Galaktyka;
komety – szybko pędzące obiekty na niebie, z charakterystycznym warkoczem ciągnącym się na wiele km (np. kometa Halley’a). Są trudne do obserwacji;
meteoryty – są to tak naprawdę pozostałości po znacznie większych obiektach, spalające się w naszej atmosferze. Roje „spadających gwiazd” możemy zaobserwować stosunkowo często, chociażby znane doskonale Perseidy. Zdarza się również, że nie wszystkie takie obiekty ulegają całkowitemu spaleniu, w efekcie czego na powierzchnię Ziemi spadają znacznie większe pozostałości po meteorach, asteroidach, planetoidach itp.